Pieter Pourbuswinnaar Bart Tommelein blikt vooruit na hervorming verkooprechten
De hervorming van de verkooprechten én de hervorming van de schenk- en erfbelasting, … Je kan niet zeggen dat Vlaams minister van Begroting, Financiën en Energie van Bart Tommelein (Open Vld) het voorbije jaar stilgezeten heeft. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat de ‘Kennedy van Oostende’ tijdens de Real Estate Awards de Pieter Pourbusprijs in ontvangst mocht nemen. Een bekroning voor zijn positieve inzet voor de vastgoedsector.
De minister toont zich dankbaar voor de erkenning. “Ik doe niet aan politiek om schouderklopjes te krijgen, wel om de maatschappij in de positieve zin te veranderen. Als ik er als minister voor kan zorgen dat meer mensen in staat zijn om een eigendom te verwerven, dan haal ik daar op zich al voldoening uit. Toch doet deze erkenning vanuit de sector evenzeer deugd. De award krijgt alvast een mooi plekje op mijn bureau.”
De hervorming van de verkooprechten is zoals vooropgesteld op 1 juni in werking is getreden. Zit hier een gelukkige minister voor ons?
Tommelein: “Absoluut. Dit is de grootste verlaging van de belasting op de gezinswoning sinds de verlaging van de registratierechten in 2002. De belasting op de gezinswoning gaat de facto met 30% naar beneden. Een eigen huis is het beste pensioen voor de Vlaming, en daar zorgen we dus voor. Al te vaak lopen kopers hun droomwoning mis door een kadastraal inkomen dat geen rekening houdt met de realiteit. Dit behoort nu definitief tot het verleden. Samen met de hervorming van de onroerende schenkbelasting en de hervorming van de erfbelasting maken we met het verkooprecht de cirkel rond.”
Samen met de hervorming van de onroerende schenkbelasting en de hervorming van de erfbelasting maken we met het verkooprecht de cirkel rond.
Uit een bevraging van CIB Vlaanderen bleek dat het draagvlak voor de hervorming binnen de vastgoedsector groot is. Hoe belangrijk is dat voor u?
Tommelein: “Dat juich ik toe! Zo’n grote hervorming vergt altijd veel overleg, zowel met de politieke partners, als met andere stakeholders zoals de vastgoedmakelaars. We hebben hier met iedereen meer dan een jaar aan gewerkt, maar het eindresultaat mag er zijn. Ik ben er ook van overtuigd dat de immoberoepen met deze hervorming een goede zaak doen: een hoge aankoopbelasting werkt altijd remmend. Een lagere belasting maakt dat méér Vlamingen een woning kunnen aankopen, en zal dus leiden tot méér vastgoedtransacties. En dus meer werk voor de vastgoedmakelaars (lacht).”
Voor de sector was het cruciaal dat er snel duidelijkheid kwam over de inwerkingtreding. Deelde u de vrees voor uitstelgedrag van kopers?
Tommelein: “Sommigen vroegen of het niet sneller kon, maar als de regering iets beslist, moet dat openbaar worden gemaakt. En dan krijgen de adviesraden en de Raad van State elk nog tijd om daarover te adviseren. Daarna krijgt het parlement nog het laatste woord. Zo werkt dat nu éénmaal in een democratie. In Rusland is er minder inspraak en kan het misschien sneller, maar geef me dan toch maar België. Naar politieke maatstaven zijn die vijf maanden supersnel. Daarom dat sommigen twijfelden of het wel zou lukken. Ik heb er echter nooit aan getwijfeld dat we 1 juni zouden halen. Was de Raad van State één dag te laat met zijn advies, dan hing mijn kabinet al aan de telefoon!”
Een tweede pijnpunt is de grens van €200.000 of €220.000 verkoopwaarde voor de toepassing van de rechtenvermindering van €5.600. Wat met het risico op prijsbewimpeling?
Tommelein: “Er lagen nog voorstellen op tafel, met een ‘glijdende korting’, maar die hadden dan weer het nadeel dat ze niet eenvoudig en transparant waren, terwijl we de zaken nét eenvoudiger wilden maken voor de burger. Bovendien waren die budgettair niet realistisch. De ‘sprong’ maakt het misschien verleidelijk te onderwaarderen, maar ik zou het ten stelligste afraden. Als vrije beroeper sta je ten dienste van je cliënt. Als je wordt ingehuurd door een verkoper, probeer je de beste verkoopprijs te onderhandelen. Hou je weg van vragen om nadien te chipoteren met die prijs!”
Als ex-staatssecretaris tegen fraude kent u het klappen van de zweep.
Tommelein: “Ik heb gezien wat je tegenwoordig allemaal kan doen met databanken. De Vlaamse belastingdienst kan de reële waarde van het vastgoed controleren met de federale databank van ijkingspunten. Als je cliënt nadien een tekortschatting met boete krijgt, zullen ze het de makelaar verwijten dat hij het niet heeft afgeraden. Hij wordt immers gezien als de persoon die de wetgeving het best kent. Een koper mag zich bovendien niet misrekenen. Als een tekortschatting of prijsbewimpeling wordt vastgesteld, betaalt hij niet alleen de bijrechten en de belastingverhoging op het tekort, maar zal hij ook de korting van 5.600 euro moeten terugbetalen met een belastingverhoging erbovenop. Opletten dus. En waarom nog frauderen als je toch al een korting krijgt van 3% van de Vlaamse overheid?”
Klare taal. Welke impact zal de hervorming hebben? Verwacht u een stijging van het aantal woningtransacties?
Tommelein: “Zeker weten! De lagere koopbelasting op de gezinswoning zorgt ervoor dat een eigen woning binnen het bereik komt van veel meer Vlamingen. Dat zal tot meer transacties leiden. Bij de hervorming van de registratierechten in 2002 voorspelden sommigen een budgettaire catastrofe. Niets bleek minder waar. Dankzij een volume-effect werd het budgettair verlies door de tariefvermindering omgezet in toenemende ontvangsten voor de Vlaamse schatkist. Eenzelfde volume-effect stellen we trouwens vast bij de hervorming van de schenkbelasting. Lagere tarieven geven vertrouwen en hebben geleid tot een forse toename van het aantal transacties. Als het lage rentebeleid wordt afgebouwd, zal dat wat méér wegen op de hypotheken. Maar anderzijds worden ook aandelen wat minder interessant, wat tot herbeleggingen in – onder andere – vastgoed zal leiden.”
De Vlaamse regering heeft ook de verlaging van de erfbelasting definitief goedgekeurd. Welke gevolgen zal dit hebben voor de vastgoedmakelaars en hun klanten?
Tommelein: “De hervorming van de erfbelasting, die in werking zal treden op 1 september, is opgebouwd rond twee grote krachtlijnen: een algemene vermindering van de belastingdruk en een aanpassing van de erfbelasting aan het erfrecht. Binnen de beschikbare budgettaire marges werd een goed evenwicht gezocht en gevonden. Een gunstig fiscaal klimaat, dankzij redelijke tarieven in de erf- en schenkbelasting, in combinatie met het nieuwe verlaagde tarief van het verkooprecht, zal een positieve invloed hebben op de vastgoedmarkt. De voorbije weken en maanden heb ik de vastgoedmakelaars om wat geduld gevraagd, zij zullen nu volop de vruchten kunnen plukken van onze ingrijpende hervormingen.”
Onder uw voorganger werd het startschot gegeven voor het Renovatiepact. Eén van de trajecten die hieruit voortvloeien, is de zogeheten ‘woningpas’. Wanneer mogen we de woningpas verwachten?
Tommelein: “Het ontwerpdecreet werd op 18 mei in tweede lezing goedgekeurd en is nu voor advies naar de privacycommissie en de Raad van State. De woningpas zal waarschijnlijk na de zomervakantie gelanceerd worden.”
De woningpas zal waarschijnlijk na de zomervakantie gelanceerd worden.
De informatie in de woningpas kan misschien in de toekomst een beslissingselement vormen voor kandidaat-kopers of –huurders. Hoe zal de toegang voor de vastgoedmakelaars eruit zien?
Tommelein: “In een eerste fase zal een woningeigenaar op eigen initiatief derden (natuurlijke persoon of rechtspersoon) toegang kunnen geven om zijn woningpas te raadplegen en hun toegang beheren. Daarnaast bekijken we of bepaalde groepen, waaronder makelaars, notarissen, syndici een automatische toegang kunnen krijgen tot bepaalde delen van de woningpas. Een eerste concrete vraag tot toegang werd reeds gesteld door het notariaat en CIB Vlaanderen. Deze vraag wordt binnenkort technisch en juridisch bekeken. Belangrijk in het kader van de privacy is dat de eigenaar bij het automatisch toegang verlenen tot de woningpas van bepaalde groepen, hier op een transparante manier inzicht in heeft. De komende maanden maken we daarom werk van een risicodossier, dat privacy-issues bij dergelijke toegangen inschat.”
Een tweede concreet project is dat van het EPC+, een opwaardering van het huidige EPC. Wat verandert er concreet?
Tommelein: ”Op het nieuwe EPC zal een label toegevoegd worden, gaande van F (een zeer energieverslindende woning) tot A+ (zijnde een woning die meer energie produceert dan verbruikt). Hierdoor zal de potentiële koper of huurder nog sneller de energieprestatie van de woning of het appartement kunnen inschatten en vergelijken met andere woningen en appartementen. Daarnaast worden de aanbevelingen grondig uitgebreid, overzichtelijk weergegeven en aangevuld met een kostenindicatie. Ook zal er technische informatie terug te vinden zijn op het nieuwe EPC. Wat de informatieplicht betreft bij het te koop en te huur stellen van residentiële wooneenheden moet vanaf 1 januari 2019 in advertenties ook het label verplicht vermeld worden.”
Er komt ook een apart EPC + voor de gemene delen in appartementsgebouwen. Hoe ver staat het met deze plannen?
Tommelein: “Het EPC voor de gemeenschappelijke delen van een appartementsgebouw is momenteel in ontwikkeling. Vanaf begin 2019 zal het in principe mogelijk zijn voor energiedeskundigen om een
test-EPC Gemeenschappelijke Delen aan te maken in de leeromgeving. Volgens de huidige planning is vanaf 1 januari 2020 de officiële indiening van een EPC Gemeenschappelijke Delen mogelijk.”
Wat is het opzet van dit specifieke EPC?
Tommelein: “Hiermee willen we de eigenaars van het appartementsgebouw aanzetten tot renovatie door hen een gebundeld renovatieadvies ter beschikking te stellen. Verder kunnen we potentiële kopers en huurders informeren over de energetische staat van het gebouw als geheel. We willen ook de EPC’s van de individuele appartementen efficiënter opmaken door de informatie uit het EPC Gemeenschappelijke Delen automatisch in te laden. Dat laatste zal ook leiden tot een grotere consistentie en correctheid in de EPC’s van de afzonderlijke appartementen.”
De syndici onder ons zullen het graag lezen.
Tommelein: “Daar kan ik inkomen. De syndicus zal bovendien slechts eenmalig aan de energiedeskundige van het EPC Gemeenschappelijke Delen toegang moeten verschaffen tot de bewijsstukken, stooklokalen, … Het zal dus niet meer nodig zijn om aan elke energiedeskundige apart toegang te verlenen.”
De huidige regeerperiode nadert ondertussen de eindstreep. Wat heeft u nog in petto de komende maanden?
Tommelein: “Het fiscaal luik van het Vlaams Regeerakkoord is tijdig afgerond. Maar dat wil niet zeggen dat er geen werk meer op de plank ligt. Er worden nieuwe ICT-voorzieningen uitgerold voor vastgoedschattingen en aangiftes van erfenissen. En als we de Woningpas en het EPC+ nog verder op de rails willen zetten, dan hebben we ook nog zeker onze handen vol. Neen, van uitbollen is nog lang geen sprake.”