De Standaard | Kersvers minister Bart Tommelein reikt zijn collega’s de hand, na weken van bekvechten in de Vlaamse regering en maanden van zwartepieten met de SP.A over de Turteltaks. ‘Ik wil gerust achter in het peloton water gaan halen, als we maar als team over de streep komen.’
‘Kabinet van Annemie Turtelboom.’ Tijd om het glazen paneel boven de ingang van zijn kabinet te laten vervangen, heeft Bart Tommelein (Open VLD) nog niet gehad. De minister van Energie heeft een vliegende start genomen en nu hij zich in de Vlaamse regering heeft ontpopt tot de grote verdediger van zonne- en windenergie, heeft hij geen zin om vaart te minderen. ‘Ik moet nu heel snel keuzes maken, maar wees gerust, het zal een goed becijferd plan zijn. Ik voel dat er medewerking is, dat mijn pleidooi voor hernieuwbare energie iets heeft losgemaakt.’
Uw voorgangster heeft ook geprobeerd om de Vlaming opnieuw aan te zetten tot investeringen in hernieuwbare energie, maar zonder veel resultaat. De stop-and-go-politiek heeft het draagvlak onderuitgehaald.
‘De overheid heeft een klimaat van onzekerheid geschapen door telkens weer het geweer van schouder te veranderen. Ik hoop daarin verandering te brengen met mijn pleidooi voor zonne- en windenergie, en zonder grote biomassacentrales. Ik zal er geen traan om laten als straks ook de biomassacentrale in Langerlo niet kan doorgaan, al besef ik dat het steunmechanisme voor die centrale al vast ligt. Mensen sensibiliseren, laten beseffen waarom deze energieomslag onvermijdelijk is, lijkt me een veel mooier verhaal dan een biomassacentrale neerpoten en daar 2 miljard euro subsidie aan geven.’
Nochtans kreeg Bee Power tot voor kort alle politieke steun, ook vanuit uw partij. En plots vernam het via de pers dat het niet doorgaat. Is dat behoorlijk bestuur?
‘Die beslissing is genomen toen ik nog geen lid was van de Vlaamse regering. Het was wel duidelijk dat dit op basis van het dossier de enig mogelijke beslissing was. Ik kan die investeerders begrijpen, maar het is niet omdat je een voorstel indient dat je automatisch een vergunning krijgt. Voor mij kunnen alleen kleinschalige installaties, om lokaal een warmtenet te creëren. Ik ga trouwens vijftien van dergelijke projecten investeringssteun geven.’
Zo’n groot klimaatbedrog kunnen biomassacentrales dan niet zijn?
‘Ze dragen wel bij tot de doelstelling voor hernieuwbare energie, maar je kunt niet zeggen dat ze een grote bijdrage vormen voor het terugdringen van onze CO2-uitstoot. De keuze voor biomassacentrales was er één voor de snelle en gemakkelijke weg. Dan kies ik liever voor zon en wind.’
‘Ik vraag de medewerking van het bedrijfsleven, van gemeenten, en ook inschikkelijkheid van allerhande commissies, overheden, luchtvaartautoriteiten, enzovoort om de alternatieven uit te werken. Die reactie van professor Ronnie Belmans over vliegvelden die windmolens tegenhouden (DS 10 mei), was misschien wat kras, maar er zat een kern van waarheid in. Je kunt in Vlaanderen bij wijze van spreken geen aanvraag voor een windturbine indienen of je krijgt een negatief advies van Belgocontrol.’
‘Er zijn nog verschillende manieren om mensen mee te laten participeren in projecten van hernieuwbare energie: waarom verhuren we de daken van sommige gebouwen niet? Kunnen we geen zonnepanelen leggen op sociale woningen en maken dat de bewoners een lagere stroomfactuur krijgen? Dit hoeft niet alleen het verhaal te zijn van mensen met geld of een groen gedachtegoed.’
Het waait niet altijd en de zon schijnt ’s nachts niet.
‘Daarom moeten we opslagcapaciteit creëren, zoals de energieatols op zee, en meer interconnectie, elektriciteitsverbindingen over de grenzen heen. Ik ben ervan overtuigd dat onze toekomst ligt in een groot grensoverschrijdend netwerk dat de waterkracht en windenergie van het Noorden koppelt aan de zonne-energie van het Zuiden. En ik ga proberen op Benelux-niveau daarin het voortouw te nemen.’
Veel tijd is er hoe dan ook niet te verliezen, aangezien het aandeel hernieuwbare energie tegen 2020 bijna moet verdubbelen.
‘Zelfs de oppositie geeft nu aan dat ze mee wil. Ik heb hen ook gevraagd om ermee te stoppen het draagvlak voor groene energie onderuit te halen. Dat was ook te gek voor woorden. Ik ken de SP.A een beetje, die partij is toch voor hernieuwbare energie? Waarom maakten ze er louter een belastingverhaal van, terwijl ze zelf fouten hebben gemaakt bij de subsidiëring van zonnepanelen?’
Open VLD heeft wel al die tijd gezegd dat het de schuld van de socialisten was.
‘Dat is veel te lang gebeurd en moet nu maar eens stoppen. Ik zal het niet meer doen en reken erop dat ook zij eerlijk zijn in hun kritiek en niet de man spelen.’
Die oversubsidiëring was ook het gevolg van een federale fiscale aftrek. Daar waren ook de liberalen bij betrokken.
‘Het heeft geen zin om te blijven zwartepieten. We moeten opnieuw een draagvlak creëren. De energieheffing (Turteltaks, red.) is een forfaitair bedrag waarover je inderdaad kunt discussiëren. De neveneffecten zal ik proberen weg te werken en als ik de heffing naar beneden kan krijgen, zal ik dat ook onmiddellijk doen. Maar we moeten de doelstelling hernieuwbare energie wel halen.’
‘Toegegeven, wij zaten met de energieheffing in onze maag. Maar ik reageer niet vanuit een kramp. Ik wil een debat dat weer over inhoud gaat.’
Er is misschien wel een goed gesprek nodig met de Vlaamse ministers om de plooien glad te strijken.
‘Dat is al gebeurd. Ik heb een goed gesprek gehad met minister-president Geert Bourgeois (N-VA), waarin ik hem duidelijk heb gemaakt dat we alleen kunnen slagen als we goed samenwerken. Ik ben bereid om mijn deel te doen. Ik hoef geen kopman te zijn in deze regering, knecht is ook goed. Ik wil gerust achter in het peloton water gaan halen, als we maar als team over de streep komen. De bevolking verwacht dat ook van ons.’
Minister Crevits en uw partijvoorzitster, Gwendolyn Rutten, zaten elkaar vorige woensdag in het Vlaams Parlement nochtans in de haren.
‘Dat was niet goed.’
Rutten had dat niet mogen doen?
‘Goh, bij wie nu de oorzaak lag, daarover kun je discussiëren. Maar het moet stoppen. Dit is niet goed voor de regering, voor mijn partij en nog minder voor de betrokkenen zelf. De mensen zitten daar niet op te wachten. Je kunt al eens een meningsverschil hebben, maar dat betekent niet dat je om de haverklap openlijk met elkaar in discussie moet gaan. Zo haal je de geloofwaardigheid naar het absolute dieptepunt.’
Riskeert u geen weerbots: u moet van uw voorzitster vechten voor liberale klemtonen in het beleid, want bij de regeringsonderhandelingen zat ze niet mee aan tafel. Nu is er iets geforceerd op het vlak van biomassa, maar verdere toegevingen – de onderwijshervorming, de kinderbijslag – mag u vergeten.
‘Als men dat doet, bewijst men de Vlaamse regering geen dienst. Als je wilt samenwerken, moet je elkaar ook al eens iets gunnen. Ik zit in elk geval niet in de regering om anderen een loer te draaien. Ik ben er ook niet op uit mijn collega’s zo weinig mogelijk te laten scoren, en ik hoop van hen hetzelfde.’
Straks moet de top van de Vlaamse regering het tegen elkaar opnemen bij de Vlaamse verkiezingen.
‘Dat was in 2014 ook al zo, en toen is onze lijst erop vooruitgegaan. Samen met die van Gwendolyn Rutten in Vlaams-Brabant als enige Open VLD-lijst. En dat ondanks de stevige tegenstand van Geert Bourgeois en Hilde Crevits, uitgerekend de mensen met wie ik nu de top van de Vlaamse regering vorm. We zijn dus politieke concurrenten, maar de kiezers zullen ons niet belonen als we nog drie jaar met elkaar overhoop liggen.’
Wie wordt de grootste in 2019?
‘Dat zal zeker niet Tommelein zijn. In West-Vlaanderen is de N-VA van Geert Bourgeois vandaag de grootste partij, maar de populairste is Hilde Crevits. Die twee houden elkaar in evenwicht. Ik zit erbij om het geheel wat sterker te maken. Dat is zeker geen nadeel.’