Het Nieuwsblad – Tom Lebacq | Het waren jarenlang wilde toekomstdromen, maar nu is het heel concreet. Er ligt een plan van de Vlaamse overheid klaar om twee eilanden aan te leggen voor de kust van Knokke-Heist. Om ons te beschermen tegen de stijgende zeespiegel en om scheepvaart langs de kustlijn mogelijk te maken. Al maken de Vlaamse en federale regering nu al ruzie over wie er baas mag zijn.
Al jaren wordt er in de wildste vormen over gefantaseerd, maar nu is het bittere ernst met de aanleg van eilanden voor onze kust. De Vlaamse overheid is zo goed als klaar met een studie die de gevolgen nagaat van de aanleg van twee eilanden voor de kust van Knokke-Heist. Hoe gaan ze de stroming beïnvloeden? Gaan ze de kust niet doen verzanden? Maar onoverkomelijke technische problemen lijken er niet te zijn, wat de aanleg van die eilanden heel realistisch maakt.
Gigantische golfbreker
Eén eiland zou voor de haven van Zeebrugge komen te liggen, het andere in de richting van Knokke. Hun doel? De kust beschermen tegen de stijgende zeespiegel: de eilanden zouden als een soort gigantische golfbreker dienen.
“En net daardoor zijn ze ook voor de haven van Zeebrugge zeer interessant”, zegt Joachim Coens, gedelegeerd bestuurder van de Zeebrugse haven. “Door de eilanden zou je een zone langs de kust krijgen waar er maar weinig golfslag meer is. Daar kunnen we dan binnenvaartschepen laten varen, die vanuit Zeebrugge langs de kust de Westerschelde op kunnen. En zo naar Antwerpen en verder naar Duitsland. Dat zou duizenden vrachtwagens van de weg halen die via de weg uit Zeebrugge vertrekken.”
Om die binnenvaartschepen op zee te laten varen, moeten de regels rond de scheepvaart in ons land wel worden aangepast. Daarvoor moet een Koninklijk Besluit worden gewijzigd, maar ook daar zijn de eerste stappen al gezet. “Het project moet verschillende aspecten verenigen”, zegt Vlaams minister Ben Weyts (N-VA), die verantwoordelijk is voor havenbeleid en kustverdediging. Hij zegt tegen midden dit jaar te willen zien wat de verdere stappen zijn. “We beschermen er onze kust mee, en de route voor binnenvaartschepen kan de haven van Zeebrugge doen groeien. Er zijn ook toeristische mogelijkheden.”
Zoals een jachthaven op het eiland, vlak voor de kust van Knokke-Heist. Burgemeester Leopold Lippens (GBL) droomt er al decennia van: een haven vlak voor zijn badplaats, en een strand errond dat naar het zuiden gericht is. “Als dat kan helpen om het project rendabel te maken, waarom dan niet?” zegt Coens. “Het kan maar helpen om iedereen achter de aanleg te scharen.”
Prijskaartje
De grootste adder onder het gras lijkt nog de Paardenmarkt te zijn, een zandbank in de buurt waar een gigantische hoeveelheid munitie uit Wereldoorlog I onder opgeslagen ligt. “Dat probleem kunnen we omzeilen door de vaarroutes enigszins te verleggen”, zegt Coens.
Deze eilanden zijn alleszins van een andere orde dan de plannen die er tot vorig jaar waren om een energie-atol aan te leggen voor De Haan. Dat plan zit (definitief) in de koelkast wegens financieel niet haalbaar. “Dat was een puur energie-opslagproject”, zegt Coens. “Deze eilanden bieden veel meer mogelijkheden.”
Hoeveel de aanleg van de eilanden zou kosten, is nog niet berekend. “Maar dit zou op zich geen groot project zijn, toch niet in vergelijking met de enorme eilanden die we in het buitenland al aangelegd hebben”, klinkt het bij de Vlaamse baggerbedrijven. “In een jaar kun je zoiets aanleggen.”
Tommelein: “Noordzee is mijn bevoegdheid”
Staatssecretaris van de Noordzee Bart Tommelein (Open VLD) is kwaad op zijn Vlaamse collega Ben Weyts (N-VA). “Arrogant en grof”, zo noemt hij het feit dat minister Weyts een grootschalige studie over eilanden voor de kust laat maken zonder hem daarin te kennen. “Weyts heeft die plannen met veel poeha aangekondigd op de nieuwjaarsreceptie van de haven van Zeebrugge. Wel: het is gewoon zijn bevoegdheid niet. Weyts heeft niets te zeggen over de Noordzee, vanaf de laagwaterlijn is dat mijn gebied”, zegt de Oostendse Open VLD’er. Tommelein zegt dat hij niet tegen de aanleg van de eilanden voor Knokke-Heist is. “Als het de Zeebrugse haven en onze kust vooruit kan helpen: laat het ons dan vooral onderzoeken”, zegt hij. “Ik ben niet van kwade wil. Minister-president Geert Bourgeois (N-VA) heeft mij al gevraagd of het KB kan worden aangepast om schepen langs de kustlijn te laten varen. Wel, dat ben ik aan het doen.”
Het is niet de eerste Slag om de Noordzee tussen de twee: voor de aanleg van een energie-atol vorig jaar stapte Vlaanderen al naar het Grondwettelijk Hof omdat het vindt dat de Vlaamse en niet de federale regering daarvoor bevoegd was. “Wel: ze hebben over de hele lijn ongelijk gekregen”, zegt Tommelein. “Ze moeten het nu niet nog eens proberen. Het is dringend tijd dat we eens als volwassen mensen praten.” Weyts laat weten dat hij en Tommelein “sowieso zullen moeten samenwerken, gelet op de versnippering van bevoegdheden in België”.