Het Laatste Nieuws – Dieter Dujardin | De regering-Michel schakelt een versnelling hoger in de strijd tegen sociale fraude. Met 100 extra inspecteurs, een samensmelting van inspectiediensten, zwaardere boetes voor recidivisten en een vliegende ploeg wil staatssecretaris Bart Tommelein (Open Vld) 50 miljoen extra ophalen. “Niet de kleintjes, maar de georganiseerde fraudeurs moeten in het vizier.”
Het moet snel gaan voor Bart Tommelein. Al tegen 1 juli moeten de 100 bijkomende inspecteurs aan de slag zijn om de controles op het terrein fors op te drijven. Er zit dan ook enige druk achter. Bij de begrotingscontrole heeft premier Michel in de boeken geschreven dat hij dit jaar al 25 miljoen euro extra inkomsten verwacht uit sociale fraudebestrijding en vanaf 2017 het dubbele. Wetende dat er tot nu toe op jaarlijks 100 miljoen gemikt werd, is dat een stevige boterham. Tommelein brengt de aanwerving van de extra inspecteurs onder in een grondige hervorming van de sociale inspectie.
“Er is vandaag te veel versnippering”, aldus Tommelein. “Zeven inspectiediensten telt de federale overheid, die afhangen van verschillende ministers: de Sociale Inspectie (SI), de inspectiediensten van de RVA, RSZ, RSVZ (zelfstandigen, red.), RIZIV, Famifed (kinderbijslag, red.) en de dienst Werkgelegenheid en het Toezicht op de Sociale Wetten (TSW). Sinds 2006 worden die overkoepeld door de SIOD (Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst), die instaat voor de coördinatie van gemeenschappelijke controles. Het probleem is dat al die diensten heel wat overlappende bevoegdheden hebben en dat de SIOD te weinig centrale sturing biedt, omdat ze amper zeven man sterk is en geen vast management heeft. Het doel is nu om die zeven diensten onder te brengen in drie koepels. Voor de fraude met sociale bijdragen wil ik de Sociale Inspectie laten samensmelten met de inspectie RSZ en TSW, voor de fraude met uitkeringen komt er een fusie van de inspectiediensten van de RVA en het RIZIV, en voor de zelfstandigen blijft de RSVZ apart bestaan. De SIOD wordt versterkt en omgevormd tot een echt sturingsorgaan zoals de BBI: met een fulltime manager, met een kenniscentrum waar onderzoek wordt gedaan naar nieuwe fraudefenomenen, met een commissie om eenvoudiger wetten te schrijven en een vliegende ploeg om heel snel op te treden bij zware gevallen van sociale dumping. De doelstellingen zijn meer efficiëntie, minder kosten voor ‘overhead’ en dus meer budgettaire ruimte voor de acties op het terrein.”
Duister
De 100 nieuwe inspecteurs zullen specifiek ingezet worden in de strijd tegen sociale dumping en schijnzelfstandigheid, typische fenomenen van de bouw- en transportsector. “De prioriteit wordt de zware, georganiseerde fraude, niet de buurman die in het zwart het gras afrijdt. Die georganiseerde sociale dumping wordt vaak toegeschreven aan duistere bedrijfjes in Roemenië en Bulgarije, maar we moeten durven aan te kaarten dat daar finaal ook altijd Belgische bedrijven of bouwheren achter zitten. Voor de fraude met ziekte- en werkloosheidsuitkeringen en domicilie heb ik steeds minder inspecteurs nodig, omdat we steeds verder gaan in het kruisen van databanken. Ook de boetes worden hervormd. De tarieven veranderen niet, maar we gaan ze proportioneler toepassen. Vaak zal men vanaf nu bij een eerste, kleine inbreuk kiezen om geen boete uit te delen en pas zes maanden later te controleren of het al in orde gebracht is. Bij herhaaldelijke fraude zal er sneller naar de zwaarste boetes gegrepen worden.”
Gevoelig
Nog dit: de liberaal lanceert ook een op het eerste gezicht erg gevoelig initiatief: een commissie voor sociale rulings, waar bedrijven op voorhand en op maat kunnen aftoetsen bij de overheid wat wel en niet toegelaten is. Vergelijkbaar met de fiscale rulings, die zo vaak zwaar onder vuur worden genomen?
Staatssecretaris Bart Tommelein: “Het doel is rechtszekerheid, geen afwijking. Het is mijn filosofie dat inspectiediensten behalve sanctionerend ook ondersteunend moeten werken. Bedrijven worden nu vaak gerold door de complexiteit van de wetgeving, terwijl ze het misschien goed bedoelden. Het grote doel is de fraude te doen afnemen. Duidelijke afspraken en transparantie dragen daar ook toe bij.”